| Resumo: |
In three-line hybrid rice system, development of parental lines by backcrossing and early generation testing for combining ability is a method used for developing CMS lines (A line) and restorer lines (R line) simultaneously. In this study F3 progenies from 15 crosses of maintainers (B line) were backcrossed to their respective A lines, and 6 crosses and 46 isogenic lines produced. Completely sterile backcross progenies were found in 3 crosses, i.e., IR79156A//IR79156B/CNT1, IR80156A//IR80156B/IR46R and IR80156A//IR80156B/SPR1. Concurrently three new CMS lines, PTT08001A, PTT08002A and PTT08003A were developed. They were then crossed with 5 testers or restorer lines, i.e., RD31, SPR1, CK81, CK120 and CK168. The resulting 15 crosses of F1 hybrid were used for combining ability test. Yield trial showed that the F1 hybrid yields ranged from 708 to 1,125 kg/rai. PTT08001A/RD31 gave the highest yield of 1,125 kg/rai with 106-116 cm height, 9-14 panicles/hill, 126-197 fertile seeds/panicle, and 20-29 g/1,000 seeds. Mid-parent heterosis was found in 5 hybrid crosses, i.e., PTT08003A/CK81, PTT08002A/CK81, PTT08002A/SPR1, PTT08001A/SPR1 and PTT08001A/RD31 with the values of 65.21, 44.04, 43.43, 42.17 and 40.80 %, respectively. Heterobeltiosis was found in 2 hybrid crosses, i.e., PTT08003A/CK168 and PTT08001A/RD31 with the values of 63.84 and 40.27 %, respectively. Standard heterosis was found in PTT08001A/RD31 with the values of 67.16-107.18 % over that of RDH1, PTT1 and PSL2. When compared to 5 commercial hybrid rice varieties from China, PTT08001A/RD31 showed standard heterosis value of 40.28 % over HSLY-26 which gave the highest yields. Combining ability analysis showed that the CMS line, PTT08001A and RD31 had good general combining ability (GCA) while the hybrids with good specific combining ability (SCA) were PTT08001A/RD31, PTT08002A/SPR1 and PTT08002A/CK168.
การพัฒนาสายพันธุ์พ่อแม่ในข้าวลูกผสมระบบ 3 สายพันธุ์ โดยวิธีการผสมกลับและทดสอบสมรรถนะการผสมในชั่วแรกๆ เป็นวิธีการพัฒนาสายพันธุ์เพศผู้เป็นหมัน (สายพันธุ์ A) และสายพันธุ์แก้ความเป็นหมัน(สายพันธุ์ R) ไปพร้อมๆกัน ปลูกเมล็ดลูกผสมชั่วที่ 3 ผสมกลับกับสายพันธุ์ BC1A/ ที่เป็นคู่สายแฝดกันได้ 6 คู่ผสม 46 คู่สายพันธุ์ พบลูกผสมที่ได้จากการผสมกลับที่มีเรณูเป็นหมันสมบูรณ์ 3 คู่ผสม ได้แก่ IR79156A//IR79156B/CNT1 IR80156A//IR80156B/IR46R และ IR80156A//IR80156B/SPR1 การเปรียบเทียบผลผลิตข้าวลูกผสม จำนวน 15 คู่ผสม ให้ผลผลิตอยู่ระหว่าง 708 ถึง 1,125 กิโลกรัมต่อไร่ คู่ผสม PTT08001A/RD31 ให้ผลผลิตสูงสุด 1,125 กิโลกรัมต่อไร่ ความสูง 106-116 เซนติเมตร มีจำนวนรวงต่อกอ 9-14 รวง มีจำนวนเมล็ดดีต่อรวง 126-197 เมล็ด และมีน้ำหนัก 1,000 เมล็ด 20-29 กรัม ข้าวลูกผสมมีค่าความดีเด่นเหนือค่าเฉลี่ยของสายพันธุ์พ่อแม่ จำนวน 5 คู่ผสมได้แก่ PTT08003A/CK81, PTT08002A/CK81, PTT08002A/SPR1, PTT08001A/SPR1 และ PTT08001A/RD31 ให้ค่าดีเด่นเหนือค่าเฉลี่ยของพันธุ์พ่อแม่ 65.21, 44.04, 43.43, 42.17 และ 40.80 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ ข้าวลูกผสมให้ค่าความดีเด่นเหนือสายพันธุ์พ่อแม่ที่ดีที่สุด ทางด้านผลผลิต มีค่าความดีเด่นจำนวน 2 คู่ผสม ได้แก่ PTT08003A/CK168 และ PTT08001A/RD31 ให้ค่าความดีเด่นเหนือสายพันธุ์พ่อแม่ที่ดีที่สุด 63.84 และ 40.27 เปอร์เซ็นต์ ตามลำดับ ข้าวลูกผสมมีค่าความดีเด่นเหนือสายพันธุ์เปรียบเทียบ กขผ1, ปทุมธานี 1 และพิษณุโลก 2 ตั้งแต่ 67.16 ถึง 107.18 เปอร์เซ็นต์และเมื่อเปรียบเทียบกับข้าวลูกผสมที่ปลูกเป็นการค้าของประเทศสาธารณรัฐประชาชนจีน จำนวน 5 สายพันธุ์ พบว่า ข้าวลูกผสมสายพันธุ์ PTT08001A/RD31 ให้ค่าความดีเด่นเหนือกว่าข้าวลูกผสม HSLY-26 ที่ให้ผลผลิตสูงสุด 40.28 เปอร์เซ็นต์ จากการวิเคราะห์สมรรถนะการผสมทั่วไป (GCA) พบว่า ข้าวสายพันธุ์เรณูเป็นหมัน PTT08001A และ RD31 มีค่าสมรรถนะการผสมทั่วไป (GCA) ดี สำหรับข้าวลูกผสมที่มีค่าสมรรถนะการผสมเฉพาะ (SCA) สูง ได้แก่ PTT08001A/RD31,PTT08002A/SPR1 และ PTT08002A/CK168
|
